Những ngày gần đây, khi đến văn phòng, hay quán cà phê hay từng góc phố, khu chợ, đâu đâu cũng bàn tán chuyện Đề xuất đánh thuế tài sản đối với đất và nhà có giá trị trên 700 triệu đồng hoặc 1 tỷ đồng của Bộ Tài chính mới đưa ra.
Hay những trang báo giật nhiều tít “khó đỡ”:
Báo Tiền Phong: Đề xuất đánh thuế nhà đất từ 700 triệu tham mưu có vấn đề
Dân trí: Đánh thuế tài sản: Dân còn nghèo, đừng viện nước ngoài thu thì ta thu
VOV: Đánh thuế nhà ở trên 700 triệu đồng: Định mức quá áp đặt, lỗi thời
Nhà báo và Công luận: Đề xuất đánh thuế nhà trên 700 triệu đồng: Một quyết định chưa hợp lòng người dân!
VN Express: Nhiều bất hợp lý nếu đánh thuế nhà có giá trị từ 700 triệu đồng.
…
Rất nhiều thông tin được phản ánh, mỗi báo nhìn nhận ở một khía cạnh khác nhau. Tuy nhiên đều phản ánh sự không đồng tình của đa số người dân.
Vì sao Bộ Tài Chính đưa ra đề xuất về việc đánh thuế tài sản?
Bộ Tài chính cho rằng: “Hiện có 174/193 nước thực hiện thu thuế tài sản (thuế thu hàng năm, trong quá trình sử dụng tài sản) với nhiều tên gọi khác nhau. Các nước sử dụng thuế tài sản như một công cụ tài chính hữu hiệu để tăng cường quản lý việc sử dụng tài sản của tổ chức, cá nhân, đồng thời có thêm nguồn lực đầu tư trở lại đất đai, điều tiết một phần thu nhập của tổ chức, cá nhân có nhiều tài sản nhà, đất; góp phần đảm bảo công bằng xã hội.
Thuế tài sản ở các nước thể hiện vai trò quan trọng trong tổng thu ngân sách của các quốc gia, chiếm tỷ lệ trung bình 3-4% so với tổng thu thuế ở các nước phát triển, một số nước tỷ lệ này lên đến 8% như Nhật Bản. Trong khi đó tại Việt Nam, qua đánh giá cho thấy, thuế thu trong quá trình sử dụng tài sản (thuế sử dụng đất phi nông nghiệp, thuế sử dụng đất nông nghiệp) chỉ chiếm khoảng 0,036% GDP và mới chỉ điều tiết đối với đất”.
Do đó Bộ Tài Chính xây dựng 2 phương án đánh thuế: một là đối với nhà ở có giá trị từ 700 triệu đồng trở lên; hai là nhà ở có giá trị 1 tỷ đồng trở lên.
Ngưỡng không chịu thuế là nhà có giá trị 700 triệu đồng trở xuống hoặc 1 tỷ đồng trở xuống. Điều này có nghĩa, phần bị đánh thuế tài sản là phần có giá trị trên 700 triệu đồng hoặc trên 1 tỷ đồng.
Chẳng hạn, với ngưỡng không chịu thuế là 700 triệu đồng thì một căn nhà có giá trị 800 triệu đồng sẽ bị đánh thuế với phần giá trị 100 triệu đồng, tức 0,3-0,4% của 100 triệu đồng.
Lý giải về “mốc 700 triệu”, Bộ Tài chính cho biết: “Theo Quyết định số 2127/QĐ-TTg ngày 31/11/2011 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt chiến lược phát triển nhà ở quốc gia đến năm 2020 và tầm nhìn đến năm 2030 thì diện tích nhà ở bình quân toàn quốc theo mục tiêu đến năm 2020 đạt 25m2 sàn/người. Do đó nếu tính một hộ gia đình trung bình là 4 người thì diện tích nhà trung bình cho một hộ gia đình khoảng 100m2.
Theo quy định của pháp luật về xây dựng thì suất vốn đầu tư xây dựng nhà ở bình quân khoảng 7.300.000 đồng/m2 (suất vốn đầu tư xây dựng là căn cứ UBND tỉnh xây dựng và ban hành giá 1m2 nhà xây dựng mới). Khi đó, giá trị xây dựng mới của căn nhà 100m2 bình quân khoảng 730 triệu đồng.
Với phương án đánh thuế nhà 0,3% giá trị, Bộ Tài chính dự kiến số thu thuế tài sản là khoảng 22.700 tỷ đồng (nhà trên 1 tỷ) hoặc khoảng 23.300 tỷ đồng (nhà trên 700 triệu đồng).
Đối với phương án 0,4%, thì số thu thuế tài sản là khoảng 30.300 tỷ đồng (nhà 1 tỷ đồng trở lên) hoặc khoảng 31.000 tỷ đồng (nhà 700 triệu đồng trở lên).
Tuy nhiên, Bộ Tài chính cũng thừa nhận các phương án này là tác động mạnh đến người dân, đặc biệt là những người dù có quyền sở hữu, quyền sử dụng đất, nhà ở giá trị lớn nhưng không có thu nhập để đóng thuế. Do đó, Bộ Tài chính có đưa một điều vào dự thảo Luật, trong đó quy định cho phép chậm nộp tiền thuế đến khi chuyển nhượng.
Người dân lo lắng thêm gánh nặng!
Nếu đề xuất được thực hiện thì lại ảnh hưởng trực tiếp đến vẫn là những người có thu nhập thấp và trung bình như công nhân nghèo, cán bộ công nhân viên, giáo viên, quân nhân. Có phải “đã nghèo lại nghèo thêm không ?”.
Thực tế nơi phố thị, những người xa phương, cặm cụi làm nụng kiếm tiền, mong sao mua được một ngôi nhà để ở, dù nhà tạm, nhà nhỏ nhưng vẫn là một ngôi nhà, cho dù những ngôi nhà thuộc vào dạng siêu nhỏ cũng là hạnh phúc rồi. Mặc dù tưởng đơn xơ, giản dị nhưng là vô cùng khó khăn trong bối cảnh hiện nay. Giá đất, giá nhà càng ngày càng tăng, người dân mòn mỏi trông chờ vào nhà ở xã hội, ngày càng xa vời. Vậy mà, lại thêm thông tin đánh thuế sử tài sản.
Ở Hà Nội, Tp HCM kiếm đâu được căn nhà dưới 700 triệu sổ hồng riêng, nó chỉ còn là ảo tưởng, nếu dưới 700 triệu ở TP HCM ở một số huyện Bình Chánh, Hóc Môn cũng có như là nhà sổ chung, hay mua bán giấy tờ tay. Bởi vậy, việc đánh thuế thời điểm này, cộng thêm gắng nặng, nỗi lo về nhà ở cho người dân có thu nhập vừa và thấp.
Còn với người giàu, 1 đồng chứ thêm 2,3 đồng nộp thuế cũng là chuyện nhỏ, nếu có tiền tích tạm vài căn để đó thì mấy cái thuế kia cũng không làm họ lo lắng và hạn chế đầu tư bất động sản.
Chính bởi vậy, nhiều người cho rằng, việc giải thích đánh thuế lên nhà ở nhằm kiểm soát thu nhập ở các tầng lớp dân cư, kiểm soát tham nhũng và đầu cơ về bất động sản mà Bộ Tài chính nêu là không hợp lý. Bởi người mua nhà cuối cùng mới là người thiệt nhất khi phải chịu nhiều thứ thuế trong quá trình đầu tư chứ không phải người đầu cơ.
Các chuyên gia nói gì?
Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA) cho rằng: Ông Châu cho rằng, “Tiền sử dụng đất” đang là “ẩn số”, là “gánh nặng”, cách tính tiền sử dụng đất đang tạo ra cơ chế “xin-cho”, nhũng nhiễu và doanh nghiệp phải mất rất nhiều thời gian để hoàn tất thủ tục hành chính này. Chủ đầu tư dự án đang phải nộp “tiền sử dụng đất” rất lớn, bằng khoảng trên dưới 70% chi phí bồi thường giải phóng mặt bằng nên có thể nói doanh nghiệp gần như phải mua lại quyền sử dụng đất lần thứ hai, và gánh nặng này cuối cùng người mua nhà phải gánh chịu.
“Tiền sử dụng đất” đang chiếm tỷ trọng lớn trong cơ cấu giá thành nhà ở, như chiếm khoảng trên dưới 10% trong giá thành căn hộ chung cư; chiếm khoảng trên dưới 30% trong giá thành nhà phố; chiếm khoảng trên dưới 50% trong giá thành biệt thự.
Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM lo lắng sẽ xảy ra tình trạng “thuế chồng thuế”, do người mua nhà vừa phải nộp tiền sử dụng đất rất lớn, vừa phải nộp thuế tài sản khi đánh thuế nhà trên 700 triệu đồng.
Đồng thời, ông Châu cũng chỉ rõ, Luật Thuế tài sản nếu được ban hành tại thời điểm hiện nay sẽ có tác động rất lớn đối với thị trường bất động sản và người tiêu dùng.
Luật sư Nguyễn Xuân Anh (Hà Nội) cho rằng Bộ Tài chính thiếu cơ sở pháp lý khi đề xuất việc đóng thuế như trên, mặt khác khi không đủ cơ sở pháp lý thì cũng phải có cơ sở thực tiễn. “Nhưng cơ sở thực tiễn mà Bộ Tài chính chỉ căn cứ vào việc đem về nguồn thu cho nhà nước mà quên quyền lợi của người dân”, luật sư nói.
Theo ông Xuân Anh, đề xuất này nếu được thông qua sẽ làm triệt tiêu hoặc phương hại tới quyền lợi của đại đa số người dân sở hữu nhà. “Đây là quy định đi ngược lại tinh thần Hiến pháp, bởi mọi người dân đều có quyền có nơi ở”, ông nêu quan điểm.
Đánh giá việc giải thích học hỏi kinh nghiệm từ các nước, luật sư Xuân Anh cho rằng “lý giải” này chưa chặt chẽ bởi các quốc gia văn minh thường áp dụng đánh thuế từ căn nhà thứ hai trở đi. (Theo VN vnexpress.net)
Là chủ của nhiều dự án nhà ở, trao đổi với PV Infonet, ông Nguyễn Quốc Hiệp, Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc Công ty Cổ phần Dầu khí Toàn Cầu (GP – Invest) nói thẳng: Đánh thuế nhà trên 700 triệu đồng thì với giá đất hiện nay thì tất cả nhà ở Hà Nội chả có nhà nào là không phải chịu thuế tài sản.
Ông Hiệp cho rằng, đề xuất mức đánh thuế 700 triệu đồng là quá thấp bởi hiện nay chung cư giá rẻ ở Hà Nội đều trên 1 tỷ đồng; kể cả nhà ở xã hội cũng có giá tầm 15 triệu đồng mỗi mét vuông thì căn nhà có diện tích nhỏ chỉ 50m2 thì cũng có trên 700 triệu rồi nên đưa ra đánh thuế nhà trên 700 triệu đồng là bất hợp lý. (MMS Tài Chính)
Giáo sư Nguyễn Thị Cành của trường Đại học Kinh tế – Luật, Đại học Quốc gia TP.HCM, nói rằng cách Bộ Tài chính đưa ra chưa phù hợp với bối cảnh Việt Nam hiện nay và chưa thể hiện được tính công bằng, tính hiệu quả của thuế
Theo chuyên gia Bùi Trinh, dường như mỗi lần đưa ra chính sách mới dễ gây phản ứng, cơ quan quản lý thường đưa chính sách của các nước ra để so sánh và áp dụng mức “tương đương”. Nhưng thực tế điều kiện, hoàn cảnh sống của người dân Việt Nam lại rất khác. theo dự thảo người dân có căn nhà đầu tiên từ 700 triệu đồng trở lên sẽ phải đóng thuế như vậy sẽ đánh vào phần lớn những người nghèo. “Có khi dành dụm cả đời mới mua được căn nhà và nay phải tiếp tục chật vật đóng thuế”.
TH- Vũ Hằng
Thảo luận về điều này post